Binnen de geestelijke gezondheidszorg is de creatieve therapie tuin een betrekkelijk nieuw specialisme. Als vak wordt het sinds 1970 gegeven in het kader van het hoger beroepsonderwijs. Zo jong als de creatieve therapie tuin nog is, zo oud is de traditie, waarin zij staat. Altijd al hebben mensen op het land of in de tuin gewerkt en buiten hun ontspanning gezocht. Iedereen heeft derhalve in meerdere of mindere mate zelf deel uitgemaakt van de natuurlijke omgeving en de uitwerking daarvan op lichaam en geest ondergaan.

In de hulpverlening wordt vanaf het begin van deze eeuw met name de heilzame werking van rust en ruimte onderkend. En vanuit de gedachte ‘werken maakt gezond’ krijgt lichamelijke arbeid een plaats in het genezingsproces van bijvoorbeeld psychiatrische patiënten. Een van de doelen van die lijfelijke inspanning is voorbereiding op terugkeer in de samenleving.
Meer recent zijn ontwikkelingen, die de zelfontplooiing van cliënten in de hulpverlening centraal stellen. De nadruk ligt niet langer op de omvang van de productie uit de moestuin, maar op persoonlijke verandering en het leren nemen van verantwoordelijkheid. In dit proces neemt de activiteitenbegeleiding een steeds belangrijkere plaats in. Geschoold personeel richt zich erop om deelnemers aan activiteiten als persoon zo veel mogelijk tot hun recht te laten komen.
Voorbeelden van werkzaamheden zijn bloemschikken, het maken van vogelkasten en het aanleggen van perken.

Buiten de hulpverlening bestaan vergelijkbare tendensen. Vanuit een ontwakend milieubewustzijn en de overtuiging, dat mensen behoefte hebben aan het leren van discipline en samenwerking, wordt door groepen in de vrije tijd de natuurlijke omgeving verkent. Bijvoorbeeld het opsporen van eetbare vruchten en het aanleggen van een vuur, eeuwenoude manieren om te overleven, maken deel uit van deze vorming. Ook in het onderwijs spelen de kennismaking en de omgang met de natuur al lange tijd een rol. Het pedagogische nut van de schooltuinen is nooit in twijfel getrokken.

In de geestelijke gezondheidszorg hebben historisch gezien vooral de mogelijkheden tot individuele behandeling van cliënten de ruimte geschapen, waarin de creatieve therapie zich ontwikkelde. Als bijzondere vorm daarvan legt de creatieve therapie tuin het accent op de therapeutische effecten van het omgaan met planten en het maken van al dan niet kunstzinnige producten in deze werksfeer. De creatief therapeut begeleidt dit gebeuren zodanig, dat de beleving van en de  vormgeving door de cliënt evenals de reflectie daarop een genezende werking hebben.
Inmiddels zijn creatief therapeuten tuin onder andere werkzaam in de psychiatrie voor volwassenen, instellingen voor psychiatrische of pedagogische hulpverlening voor kinderen, de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap, het speciaal onderwijs, het vluchtelingenwerk, de hulpverlening voor daders en slachtoffers van seksueel misbruik, de justitiële hulpverlening, de forensische psychiatrie, preventief werk in boddaertcentra en buurthuizen en in projecten ten behoeve van werkgelegenheid en arbeidsrehabilitatie. In verband met de alsmaar stijgende kosten van de gezondheidszorg vindt er de laatste jaren een beperking plaats van individuele behandelingen. In dit profiel is uiteengezet, hoe de creatief therapeut tuin ook voor groepen cliënten van betekenis kan zijn.

terug

terug